ആത്മോപദേശ ശതകം

ശ്രീ നാരായണ ഗുരുവിന്റെ ആത്മോപദേശശതകത്തെ വ്യാഖ്യാനിച്ച് ഗുരുനാഥൻ 
നടത്തിയ പ്രഭാഷണ പരമ്പര.ഏതാണ്ട് ഓരോ മണിയ്ക്കൂർ നീളുന്ന 
മുപ്പത്തിനാലു ഭാഗങ്ങളായി യൂ ട്യൂബിൽ വീഡിയോ രൂപത്തിൽ ചേർത്തിരിയ്ക്കുന്നു. 
എല്ലാ ഭേദചിന്തകളും രാഗദ്വേഷങ്ങളും ഒഴിഞ്ഞ് പരമസത്യം അനുഭവിച്ചറിയാൻ 
ഗുരുനാഥർ നമ്മെ അനുഗ്രഹിയ്ക്കുമാറാകട്ടെ.


Youtube Playlist

ആത്മോപദേശതകം

അറിവിലുമേറിയറിഞ്ഞീടുന്നവൻ ത-

ന്നുരുവിലുമൊത്തു പുറത്തുമുജ്ജ്വലിക്കും

കരുവിനു കണ്ണുകളഞ്ചുമുള്ളടക്കി-

ത്തെരുതെരെ വീണുവണങ്ങിയോതിടേണം. 1

കരണവുമിന്ദ്രിയവും കളേബരം തൊ-

ട്ടറിയുമനേകജഗത്തുമോർക്കിലെല്ലാം

പരവെളിതന്നിലുയർന്ന ഭാനുമാൻ തൻ

തിരുവുരുവാണു തിരഞ്ഞു തേറിടേണം.        2

വെളിയിലിരുന്നു വിവർത്തമിങ്ങു കാണും

വെളിമുതലായ വിഭൂതിയഞ്ചുമോർത്താൽ

ജലനിധിതന്നിലുയർന്നിടും തരംഗാ-

വലിയതുപോലെയഭേദമാ‍യ് വരേണം.        3

അറിവുമറിഞ്ഞിടുമർത്ഥവും പുമാൻ‌ ത-

ന്നറിവുമൊരാദിമഹസ്സു മാത്രമാകും;

വിരളത വിട്ടു വിളങ്ങുമമ്മഹത്താ-

മറിവിലമർന്നതു മാത്രമായിടേണം.        4

ഉലകരുറങ്ങിയുണർന്നു ചിന്ത ചെയ്യും

പലതുമിതൊക്കെയുമുറ്റു പാർത്തുനിൽക്കും

വിലമതിയാത വിളക്കുദിക്കയും പിൻ-

പൊലികയുമില്ലിതു കണ്ടു പോയിടേണം.        5

ഉണരണമിന്നിയുറങ്ങണം ഭുജിച്ചീ-

ടണമശനം പുണരേണമെന്നിവണ്ണം

അണയുമനേകവികൽപ്പമാകയാലാ-

രുണരുവതുള്ളൊരു നിർവ്വികാരരൂപം.        6

ഉണരരുതിന്നിയുറങ്ങിടാതിരുന്നീ-

ടണമറിവായിതിനിന്നയോഗ്യനെന്നാൽ

പ്രണവമുണർന്നു പിറപ്പൊഴിഞ്ഞു വാഴും

മുനിജനസേവയിൽ മൂർത്തി നിർത്തിടേണം.        7

ഒളിമുതലാം പഴമഞ്ചുമുണ്ടു നാറും

നളികയിലേറി നയേന മാറിയാടും

കിളികളെയഞ്ചുമരിഞ്ഞു കീഴ്‌മറിക്കും

വെളിവുരുവേന്തിയകം വിളങ്ങീടേണം.        8

ഇരുപുറവും വരുമാറവസ്ഥയെപ്പൂ-

ത്തൊരു കൊടിവന്നു പടർന്നുയർന്നു മേവും

തരുവിനടിക്കു തപസ്സുചെയ്തു വാഴും

നരനു വരാ നരകം നിനച്ചിടേണം.        9

“ഇരുളിലിരുപ്പവനാര്? ചൊൽക നീ”യെ-

ന്നൊരുവനുരപ്പതു കേട്ടു താനുമേവം

അറിവതിനായവനോടു “നീയുമാരെ”-

ന്നരുളുമിതിൻ പ്രതിവാക്യമേകമാകും.        10

‘അഹമഹ’മെന്നരുളുന്നതൊക്കെയാരാ-

യുകിലകമേ പലതല്ലതേകമാകും;

അകലുമഹന്തയനേകമാകയാലീ

തുകയിലഹമ്പൊരുളും തുടർന്നിടുന്നു.        11

തൊലിയുമെലുമ്പുമലം ദുരന്തമന്തഃ-

കലകളുമേന്തുമഹന്തയൊന്നു കാൺക!

പൊലിയുമിതന്യ പൊലിഞ്ഞുപൂർണ്ണമാകും

വലിയൊരഹന്ത വരാ വരം തരേണം.        12

ത്രിഗുണമയം തിരുനീറണിഞ്ഞൊരീശ-

ന്നകമലരിട്ടു വണങ്ങിയക്ഷമാറി

സകലമഴിഞ്ഞു തണിഞ്ഞു കേവലത്തിൻ

മഹിമയുമറ്റു മഹസ്സിലാണിടേണം.        13

ത്രിഭുവനസീമ കടന്നു തിങ്ങിവിങ്ങും

ത്രിപുടി മുടിഞ്ഞു തെളിഞ്ഞിടുന്ന ദീപം

കപടയതിയ്ക്കു കരസ്ഥമാകുവീലെ-

ന്നുപനിഷദുക്തിരഹസ്യമോർത്തിടേണം.        14

പരയുടെ പാലുനുകർന്ന ഭാഗ്യവാന്മാർ‌-

ക്കൊരുപതിനായിരമാണ്ടൊരല്പനേരം;

അറിവപരപ്രകൃതിക്കധീനമായാ-

ലരനൊടിയായിരമാണ്ടുപോലെ തോന്നും.        15

അധികവിശാലമരുപ്രദേശമൊന്നായ്-

നദിപെരുകുന്നതുപോലെ വന്നു നാദം

ശ്രുതികളിൽ വീണുതുറക്കുമക്ഷിയെന്നും

യതമിയലും യതിവര്യനായിടേണം.        16

അഴലെഴുമഞ്ചിതളാർന്നു രണ്ടു തട്ടായ്-

ച്ചുഴലുമനാദിവിളക്കു തൂക്കിയാത്മാ

നിഴലുരുവായെരിയുന്നു നെയ്യതോ മുൻ-

പഴകിയ വാസന, വർത്തി വൃത്തിയത്രേ        17

അഹമിരുളല്ലിരുളാകിലന്ധരായ് നാ-

മഹമഹമെന്നറിയാതിരുന്നിടേണം;

അറിവതിനാലഹമന്ധകാരമല്ലെ-

ന്നറിവതിനിങ്ങനെയാർക്കുമോതിടേണം.        18

അടിമുടിയറ്റമതുണ്ടിതുണ്ടതുണ്ടെ-

ന്നടിയിടുമാദിമസത്തയുള്ളതെല്ലാം;

ജഡമിതു സർവ്വമനിത്യമാം; ജലത്തിൻ-

വടിവിനെ വിട്ടു തരംങ്ഗമന്യമാമോ?        19

ഉലകിനു വേറൊരു സത്തയില്ലതുണ്ടെ-

ന്നുലകരുരപ്പതു സർവ്വമൂഹഹീനം;

ജളനു വിലേശയമെന്നു തോന്നിയാലും

നലമിയലും മലർമാല നാഗമാമോ?        20

പ്രിയമൊരു ജാതിയിതെൻ പ്രിയം, ത്വദീയ-

പ്രിയമപരപ്രിയമെന്നനേകമായി

പ്രിയവിഷയം പ്രതി വന്നിടും ഭ്രമം; തൻ

പ്രിയമപരപ്രിയമെന്നറിഞ്ഞിടേണം.        21

പ്രിയമപരന്റെയതെൻപ്രിയം; സ്വകീയ-

പ്രിയമപരപ്രിയമിപ്രകാരമാകും

നയമതിനാലെ നരന്നു നന്മ നൽകും

ക്രിയയപരപ്രിയഹേതുവായ് വരേണം.        22

അപരനുവേണ്ടിയഹർന്നിശം പ്രയത്നം

കൃപണത വിട്ടുകൃപാലു ചെയ്തിടുന്നു;

കൃപണനധോമുഖനായ്ക്കിടന്നു ചെയ്യു-

ന്നപജയകർമ്മമവന്നു വേണ്ടി മാത്രം.        23

അവനിവനെന്നറിയുന്നതൊക്കെയോർത്താ-

ലവനിയിലാദിമമായൊരാത്മരൂപം

അവനവനാത്മസുഖത്തിനാചരിക്കു-

ന്നവയപരന്നു സുഖത്തിനായ് വരേണം.        24

ഒരുവനു നല്ലതുമന്യനല്ലലും ചേർ-

പ്പൊരു തൊഴിലാത്മവിരോധി,യോർത്തിടേണം.

പരനു പരം പരിതാപമേകിടുന്നോ-

രെരിനരകാബ്ധിയിൽ വീണെരിഞ്ഞിടുന്നു.        25

അവയവമൊക്കെയമർത്തിയാണിയായ് നി-

ന്നവയവിയാവിയെയാവരിച്ചിടുന്നു;

അവനിവനെന്നതിനാലവൻ നിനയ്ക്കു-

ന്നവശതയാമവിവേകമൊന്നിനാലെ.        26

ഇരുളിലിരുന്നറിയുന്നതാകുമാത്മാ-

വാണറിവതുതാനഥ നാമരൂപമായും

കരണമൊടിന്ദ്രിയകർത്തൃകർമ്മമായും

വരുവതു കാൺക! മഹേന്ദ്രജാലമെല്ലാം.        27

അടിമുടിയറ്റടിതൊട്ടു മൗലിയന്തം

സ്ഫുടമറിയുന്നതു തുര്യബോധമാകും;

ജഡമറിവീലതു ചിന്ത ചെയ്തു ചൊല്ലു-

ന്നിടയിലിരുന്നറിവല്ലറിഞ്ഞിടേണം.        28

മനമലർ കൊയ്തു മഹേശപൂജ ചെയ്യും

മനുജനുമറ്റൊരു വേല ചെയ്തിടേണ്ട;

വനമലർ കൊയ്തുമതല്ലയായ്കിൽ മായാ-

മനുവുരുവിട്ടുമിരിക്കിൽ മായ മാറും.        29

ജഡമറിവീലറിവിന്നു ചിന്തയില്ലോ-

തിടുകയുമില്ലറിവില്ലറിവെന്നറിഞ്ഞു സർവ്വം

വിടുകിലവൻ വിശദാന്തരംഗനായ് മേ-

ലുടലിലമർന്നുഴലുന്നതില്ല നൂനം.        30

അനുഭവമാദിയിലൊന്നിരിക്കിലില്ലാ-

തനുമിതിയില്ലിതു മുന്നമക്ഷിയാലേ

അനുഭവിയാതതുകൊണ്ടു ധർമ്മിയുണ്ടെ-

ന്നനുമിതിയാലറിവീലറിഞ്ഞിടേണം.        31

അറിവതു ധർമ്മിയെയല്ല, ധർമ്മമാമീ-

യരുളിയ ധർമ്മിയദൃശ്യമാകയാലേ

ധര മുതലായവയൊന്നുമില്ല താങ്ങു-

ന്നൊരു വടിവാമറിവുള്ളതോർത്തിടേണം.        32

അറിവു നിജസ്ഥിതിയിങ്ങറിഞ്ഞിടാനായ്

ധര മുതലായ വിഭൂതിയായി താനേ

മറിയുമവസ്ഥയിലേറി മാറി വട്ടം-

തിരിയുമലാതസമം തിരിഞ്ഞിടുന്നു.        33

അരനൊടിയാദിയരാളിയാർന്നിടും തേ-

രുരുളതിലേറിയുരുണ്ടിടുന്നു ലോകം;

അറിവിലനാദിയതായ് നടന്നിടും തൻ-

തിരുവിളയാടലിതെന്നറിഞ്ഞിടേണം.        34

ഒരു പതിനായിരമാദിതേയരൊന്നായ്

വരുവതുപോലെ വരും വിവേകവൃത്തി

അറിവിനെ മൂടുമനിത്യമായയാമീ-

യിരുളിനെയീർന്നെഴുമാദിസൂര്യനത്രേ.        35

അറിവിനു ശക്തിയനന്തമുണ്ടിതെല്ലാ-

മറുതിയിടാം സമയന്യയെന്നിവണ്ണം

ഇരുപിരിവായിതിലന്യസാമ്യമാർന്നു-

ള്ളുരുവിലമർന്നു തെളിഞ്ഞുണർന്നിടേണം.        36

വിഷമതയാർന്നെഴുമന്യ വെന്നുകൊൾവാൻ

വിഷമമഖണ്ഡവിവേകശക്തിയെന്ന്യേ;

വിഷമയെ വെന്നതിനാൽ വിവേകമാകും

വിഷയവിരോധിനിയോടണഞ്ഞിടേണം.        37

പലവിധമായറിയുന്നതന്യയൊന്നായ്

വിലസുവതാം സമയെന്നു മേലിലോതും

നിലയെയറിഞ്ഞു നിവർന്നു സാമ്യമേലും

കലയിലലിഞ്ഞു കലർന്നിരുന്നിടേണം.        38

അരുളിയ ശക്തികളെത്തുടർന്നു രണ്ടാം

പിരിവിവയിൽ സമതൻവിശേഷമേകം;

വിരതി വരാ വിഷമാവിശേഷമൊന്നി-

ത്തരമിവ രണ്ടു തരത്തിലായിടുന്നു.        39

സമയിലുമന്യയിലും സദാപി വന്നി-

ങ്ങമരുവതുണ്ടതതിൻ വിശേഷശക്തി

അമിതയതാകിലുമാകെ രണ്ടിവറ്റിൻ-

ഭ്രമകലയാലഖിലം പ്രമേയമാകും.        40

‘ഇതു കുട’മെന്നതിലാദ്യമാ‘മിതെ’ന്നു-

ള്ളതു വിഷമാ ‘കുട’മോ വിശേഷമാകും;

മതി മുതലായ മഹേന്ദ്രജാലമുണ്ടാ-

വതിനിതുതാൻ കരുവെന്നു കണ്ടിടേണം.        41

‘ഇദമറി’ വെന്നതിലാദ്യമാ ‘മിതെ’ന്നു-

ള്ളതു സമ,തന്റെ വിശേഷമാണു ബോധം;

മതി മുതലായവയൊക്കെ മാറി മേൽ സദ്-

ഗതി വരുവാനിതിനെബ്‌ഭജിച്ചിടേണം.        42

പ്രകൃതി പിടിച്ചു ചുഴറ്റിടും പ്രകാരം

സുകൃതികൾ പോലുമഹോ! ചുഴന്നിടുന്നു!

വികൃതി വിടുന്നതിനായി വേല ചെയ്‌വീ-

ലകൃതി ഫലാഗ്രഹമറ്ററിഞ്ഞിടേണം.        43

പല മതസാരവുമേകമെന്നു പാരാ-

തുലകിലൊരാനയിലന്ധരെന്നപോലെ

പലവിധ യുക്തി പറഞ്ഞു പാമരന്മാ-

രലവതു കണ്ടലയാതമർന്നിടേണം.        44

ഒരു മതമന്യനു നിന്ദ്യമൊന്നിലോതും

കരുവപരന്റെ കണക്കിനൂനമാകും;

ധരയിലിതിന്റെ രഹസ്യമൊന്നുതാനെ-

ന്നറിവളവും ഭ്രമമെന്നറിഞ്ഞിടേണം.        45

പൊരുതു ജയിപ്പതസാദ്ധ്യമൊന്നിനോടൊ-

ന്നൊരു മതവും പൊരുതാലൊടുങ്ങുവീല

പരമതവാദിയിതോർത്തിടാതെ പാഴേ

പൊരുതു പൊലിഞ്ഞിടുമെന്ന ബുദ്ധി വേണം.        46

ഒരു മതമാകുവതിന്നുരപ്പതെല്ലാ-

വരുമിതു വാദികളാരുമോർക്കുവീല;

പരമതവാദമൊഴിഞ്ഞ പണ്ഡിതന്മാ-

രറിയുമിതിന്റെ രഹസ്യമിങ്ങശേഷം.        47

തനുവിലമർന്ന ശരീരി, തന്റെ സത്താ-

തനുവിലതെന്റെതിതെന്റെതെന്നു സർവ്വം

തനുതയൊഴിഞ്ഞു ധരിച്ചിടുന്നു; സാക്ഷാ-

ലനുഭവശാലികളാമിതോർക്കിലാരും.        48

അഖിലരുമാത്മസുഖത്തിനായ് പ്രയത്നം

സകലവുമിങ്ങു സദാപി ചെയ്തിടുന്നു;

ജഗതിയിലിമ്മതമേകമെന്നു ചിന്തി-

ച്ചഘമണയാതകതാരമർത്തിടേണം.        49

നിലമൊടു നീരതുപോലെ കാറ്റു തീയും

വെളിയുമഹംകൃതി വിദ്യയും മനസ്സും

അലകളുമാഴിയുമെന്നുവേണ്ടയെല്ലാ-

വുലകുമുയർന്നറിവായി മാറിടുന്നു.        50

അറിവിലിരുന്നൊരഹന്തയാദ്യമുണ്ടായ്-

വരുമിതിനോടൊരിദന്ത വാമയായും

വരുമിവ രണ്ടുലപങ്ങൾപോലെ മായാ-

മരമഖിലം മറയെപ്പടർന്നിടുന്നു.        51

ധ്വനിമയമായ്‌ഗ്ഗഗനം ജ്വലിക്കുമന്നാ-

ളണയുമതിങ്കലശേഷദൃശ്യജാലം;

പുനരവിടെ ത്രിപുടിക്കു പൂർത്തിനല്കും

സ്വനവുമടങ്ങുമിടം സ്വയം പ്രകാശം!        52

ഇതിലെഴുമാദിമശക്തിയിങ്ങു കാണു-

ന്നിതു സകലം പെറുമാദിബീജമാകും;

മതിയതിലാക്കി മറന്നിടാതെ മായാ-

മതിയറുവാൻ മനനം തുടർന്നിടേണം.        53

ഉണരുമവസ്ഥയുറക്കിലില്ലുറക്കം

പുനരുണരുമ്പോഴുതും സ്‌ഫുരിക്കുവീല;

അനുദിനമിങ്ങനെ രണ്ടുമാദിമായാ-

വനിതയിൽനിന്നു പുറന്നു മാറിടുന്നു.        54

നെടിയ കിനാവിതു നിദ്രപോലെ നിത്യം

കെടുമിതുപോലെ കിനാവുമിപ്രകാരം

കെടുമതി കാണുകയില്ല,കേവലത്തിൽ

പ്പെടുവതിനാലനിശം ഭ്രമിച്ചിടുന്നു.        55

കടലിലെഴും തിരപോലെ കായമോരോ-

ന്നുടനുടനേറിയുയർന്നമർന്നിടുന്നു;

മുടിവിതിനെങ്ങിതു ഹന്ത! മൂലസംവിത്-

കടലിലജസ്രവുമുള്ള കർമ്മമത്രേ!        56

അലയറുമാഴിയിലുണ്ടനന്തമായാ-

കലയിതു കല്യയനാദികാര്യമാകും

സലിലരസാദി ശരീരമേന്തി നാനാ-

വുലകുരുവായുരുവായി നിന്നിടുന്നു.        57

നവനവമിന്നലെയിന്നു നാളെ മറ്റേ-

ദ്ദിവസമിതിങ്ങനെ ചിന്ത ചെയ്തിടാതെ

അവിരതമെണ്ണിയളന്നിടുന്നതെല്ലാം

ഭ്രമമൊരു ഭേദവുമില്ലറിഞ്ഞിടേണം.        58

അറിവിനെ വിട്ടഥ ഞാനുമില്ലയെന്നെ-

പ്പിരിയുകിലില്ലറിവും, പ്രകാശമാത്രം;

അറിവറിയുന്നവനെന്നു രണ്ടുമോർത്താ-

ലൊരു പൊരുളാമതിലില്ല വാദമേതും.        59

അറിവിനെയും മമതയ്‌ക്കധീനമാക്കി-

പ്പറയുമിതിൻ പരമാർത്ഥമോർത്തിടാതെ,

പറകിലുമപ്പരതത്ത്വമെന്നപോലീ-

യറിവറിയുന്നവനന്യമാകുവീല.        60

വെളിവിഷയം വിലസുന്നു വേറുവേറാ-

യളവിടുമിന്ദ്രിയമാർന്ന തന്റെ ധർമ്മം

ജളതയതിങ്ങു ദിഗംബരാദി നാമാ-

വലിയൊടുയർന്നറിവായി മാറിടുന്നു.        61

പരവശനായ്പ്പരതത്ത്വമെന്റെതെന്നോർ-

ക്കരുതരുതെന്നു കഥിപ്പതൊന്നിനാലേ

വരുമറിവേതു വരാ കഥിപ്പതാലേ

പരമപദം പരിചിന്ത ചെയ്തിടേണം.        62

അറിവിലിരുന്നപരത്വമാർന്നിടാതീ-

യറിവിനെയിങ്ങറിയുന്നതെന്നിയേ താൻ

പരവശനായറിവീല പണ്ഡിതൻ താൻ-

പരമരഹസ്യമിതാരു പാർത്തിടുന്നു!        63

പ്രതിവിഷയം പ്രതിബന്ധമേറി മേവു-

ന്നിതിനെ നിജസ്മൃതിയേ നിരാകരിക്കൂ;

അതിവിശദസ്മൃതിയാലതീതവിദ്യാ-

നിധി തെളിയുന്നിതിനില്ല നീതിഹാനി.        64

ഒരു കുറി നാമറിയാത്തതൊന്നുമിങ്ങി-

ല്ലുരുമറവാലറിവീലുണർന്നിതെല്ലാം

അറിവവരില്ലതിരറ്റതാകയാലീ-

യരുമയെയാരറിയുന്നഹോ വിചിത്രം!        65

ഇര മുതലായവയെന്നുമിപ്രകാരം

വരുമിനിയും;വരവറ്റുനിൽപ്പതേകം;

അറിവതു നാമതു തന്നെ മറ്റുമെല്ലാ-

വരുമതുതൻ വടിവാർന്നു നിന്നിടുന്നു.        66

ഗണനയിൽനിന്നു കവിഞ്ഞതൊന്നു സാധാ-

രണമിവ രണ്ടുമൊഴിഞ്ഞൊരന്യരൂപം

നിനവിലുമില്ലതു നിദ്രയിങ്കലും മേ-

ലിനനഗരത്തിലുമെങ്ങുമില്ല നൂനം.        67

അരവവടാകൃതിപോലഹന്ത രണ്ടാ-

യറിവിലുമംഗിയാലും കടക്കയാലേ,

ഒരു കുറിയാര്യയിതിങ്ങനാര്യയാകു-

ന്നൊരുകുറിയെന്നുണരേണമോഹശാലി.        68

ശ്രുതിമുതലാം തുരഗം തൊടുത്തൊരാത്മ-

പ്രതിമയെഴും കരണപ്രവീണനാളും

രതിരഥമേറിയഹന്ത രമ്യരൂപം

പ്രതി പുറമേ പെരുമാറിടുന്നജസ്രം.        69

ഒരു രതിതന്നെയഹന്തയിന്ദ്രിയാന്തഃ

കരണകളേബരമൊന്നിതൊക്കെയായി

വിരിയുമിതിന്നു വിരാമമെങ്ങും, വേറാ-

മറിവവനെന്നറിവോളമോർത്തിടേണം.        70

സവനമൊഴിഞ്ഞു സമത്വമാർന്നു നില്പീ-

ലവനിയിലാരുമനാദി ലീലയത്രേ;

അവിരളമാകുമിതാകവേയറിഞ്ഞാ-

ലവനതിരറ്റ സുഖം ഭവിച്ചിടുന്നു.        71

ക്രിയയൊരു കൂറിതവിദ്യ; കേവലം ചി-

ന്മയി മറുകൂറിതു വിദ്യ; മായയാലേ

നിയതമിതിങ്ങനെ നിൽക്കിലും പിരിഞ്ഞ-

ദ്ദ്വയപരഭാവന തുര്യമേകിടുന്നു.        72

ഒരു പൊരുളിങ്കലനേകമുണ്ടനേകം

പൊരുളിലൊരർത്ഥവുമെന്ന ബുദ്ധിയാലേ

അറിവിലടങ്ങുമഭേദമായിതെല്ലാ-

വരുമറിവീലതിഗോപനീയമാകും.        73

പൊടിയൊരു ഭൂവിലസംഖ്യമപ്പൊടിക്കുൾ-

പ്പെടുമൊരു ഭൂവിതിനില്ല ഭിന്നഭാവം;

ജഡമമരുന്നതുപോലെ ചിത്തിലും ചി-

ത്തുടലിലുമിങ്ങിതിനാലിതോർക്കിലേകം.        74

പ്രകൃതി ജലം തനു ഫേനമാഴിയാത്മാ-

വഹമഹമെന്നലയുന്നതൂർമ്മിജാലം

അകമലരാർന്നറിവൊക്കെ മുത്തുതാൻ താൻ

നുകരുവതാമമൃതായതിങ്ങു നൂനം.        75

മണലളവറ്റു ചൊരിഞ്ഞ വാപിയിന്മേ-

ലണിയണിയായല വീശിടുന്ന വണ്ണം

അനൃതപരമ്പര വീശിയന്തരാത്മാ-

വിനെയകമേ ബഹുരൂപമാക്കിടുന്നു.        76

പരമൊരു വിണ്ണു, പരന്ന ശക്തി കാറ്റാ-

മറിവനലൻ, ജല, മക്ഷ, മിന്ദ്രിയാർത്ഥം

ധരണി, യിതിങ്ങനെയഞ്ചു തത്വമായ് നി-

ന്നെരിയുമിതിന്റെ രഹസ്യമേകമാകും.        77

മരണവുമില്ല, പുറപ്പുമില്ല വാഴ്വും

നരസുരരാദിയുമില്ല നാമരൂപം,

മരുവിലമർന്ന മരീചിനീരുപോൽ നിൽ-

പൊരു പൊരുളാം പൊരുളല്ലിതോർത്തിടേണം.        78

ജനിസമയം സ്ഥിതിയില്ല ജന്മിയന്യ-

ക്ഷണമതിലില്ലിതിരിപ്പതെപ്രകാരം?

ഹനനവുമിങ്ങനെ തന്നെയാകയാലേ

ജനനവുമില്ലിതു ചിത്പ്രഭാവമെല്ലാം.        79

സ്ഥിതിഗതിപോലെ വിരോധിയായ സൃഷ്ടി-

സ്ഥിതിലയമെങ്ങൊരു ദിക്കിലൊത്തു വാഴും?

ഗതിയിവ മൂന്നിനുമെങ്ങുമില്ലിതോർത്താൽ

ക്ഷിതി മുതലായവ ഗീരു മാത്രമാകും.        80

പ്രകൃതി പിരിഞ്ഞൊരു കൂറു ഭോക്തൃരൂപം

സകലവുമായ് വെളിയേ സമുല്ലസിക്കും

ഇഹപരമാമൊരു കൂറിദന്തയാലേ

വികസിതമാമിതു ഭോഗ്യവിശ്വമാകും.        81

അരണി കടഞ്ഞെഴുമഗ്നി പോലെയാരാ-

യ്‌വവരിലിരുന്നതിരറ്റെഴും വിവേകം

പരമചിദംബരമാർന്ന ഭാനുവായ് നി-

ന്നെരിയുമതിന്നിരയായിടുന്നു സർവ്വം.        82

ഉടയുമിരിക്കുമുദിക്കുമൊന്നു മാറി-

ത്തുടരുമിതിങ്ങുടലിൻ സ്വഭാവമാകും

മുടിയിലിരുന്നറിയുന്നു മൂന്നുമാത്മാ-

വിടരറുമൊന്നിതു നിർവ്വികാരമാകും.        83

അറിവതിനാലവനീവികാരമുണ്ടെ-

ന്നരുളുമിതോർക്കിലസത്യമുള്ളതുർവ്വീഃ

നിരവധിയായ് നിലയറ്റു നിൽപ്പതെല്ലാ-

മറിവിലെഴും പ്രകൃതിസ്വരൂപമാകും.        84

നിഴലൊരു ബിംബമപേക്ഷിയാതെ നില്പീ-

ലെഴുമുലകെങ്ങുമബിംബമാകയാലേ

നിഴലുമതല്ലിതു നേരുമല്ല വിദ്വാ-

നെഴുതിയിടും ഫണിപോലെ കാണുമെല്ലാം.        85

തനു മുതലായതു സർവ്വമൊന്നിലൊന്നി-

ല്ലനൃതവുമായതിനാലെയന്യഭാഗം

അനുദിനമസ്തമിയാതിരിക്കയാലേ

പുനരൃതരൂപവുമായ്പ്പൊലിഞ്ഞിടുന്നു.        86

തനിയെയിതൊക്കെയുമുണ്ടു തമ്മിലോരോ-

രിനമിതരങ്ങളിലില്ലയിപ്രകാരം

തനു, മുതലായതു സത്തുമല്ല, യോർത്താ-

ലനൃതവുമല്ലതവാച്യമായിടുന്നു.        87

സകലവുമുള്ളതുതന്നെ തത്വചിന്താ-

ഗ്രഹനിതു സർവ്വവുമേകമായ് ഗ്രഹിക്കും;

അകമുഖമായറിയായ്കിൽ മായയാം വൻ-

പക പലതും ഭ്രമമേകിടുന്നു പാരം.        88

അറിവിലിരുന്ന സദസ്തിയെന്നസംഖ്യം

പൊരിയിളകിബ്ഭുവനം സ്ഫുരിക്കയാലേ

അറിവിനെ വിട്ടൊരു വസ്തുവന്യമില്ലെ-

ന്നറിയണമീയറിവൈകരൂപ്യമേകും.        89

അനൃതമൊരസ്തിതയേ മറയ്ക്കുകില്ലെ-

ന്നനുഭവമുണ്ടു സദസ്തിയെന്നിവണ്ണം

അനുപദമസ്തിതയാലിതാവൃതം സദ്-

ഘനമതിനാലേ കളേബരാദികാര്യം.        90

പ്രിയവിഷയം പ്രതിചെയ്തിടും പ്രയത്നം

നിയതവുമങ്ങനെ തന്നെ നിൽക്കയാലേ

പ്രിയമജമവ്യയമപ്രമേയമേകാൻ

ദ്വയമിതുതാൻ സുഖമാർന്നു നിന്നിടുന്നു.        91

വ്യയമണയാതെ വെളിക്കു വേല ചെയ്യും

നിയമമിരിപ്പതു കൊണ്ടു നിത്യമാകും

പ്രിയമകമേ പിരിയാതെയുണ്ടിതിന്നീ

ക്രിയയൊരു കേവലബാഹ്യലിംഗമാകും.        92

ചലമുടലറ്റ തനിക്കു തന്റെയാത്മാ-

വിലുമധികം പ്രിയവസ്തുവില്ലയന്യം;

വിലസിടുമാത്മഗതപ്രിയം വിടാതീ

നിലയിലിരിപ്പതുകൊണ്ടു നിത്യമാത്മാ.        93

ഉലകവുമുള്ളതുമായ്ക്കലർന്നു നിൽക്കും

നില വലുതായൊരു നീതികേടിതത്രേ

അറുതിയിടാനരുതാതവാങ്മനോഗോ-

ചരമിതിലെങ്ങു ചരിച്ചിടും പ്രമാണം.        94

വിപുലതയാർന്ന വിനോദവിദ്യ മായാ-

വ്യവഹിതയായ് വിലസുന്ന വിശ്വവീര്യം

ഇവളിവളിങ്ങവതീർണ്ണയായിടും, ത-

ന്നവയവമണ്ഡകടാഹകോടിയാകും.        95

അണുവുമഖണ്ഡവുമസ്തി നാസ്‌തിയെന്നി-

ങ്ങനെ വിലസുന്നിരുഭാഗമായി രണ്ടും;

അണയുമനന്തരമസ്‌തി നാസ്‌തിയെന്നീ-

യനുഭവവും നിലയറ്റു നിന്നുപോകും.        96

അണുവറിവിൻ മഹിമാവിലങ്ഗമില്ലാ-

തണയുമഖണ്ഡവുമന്നു പൂർണ്ണമാകും;

അനുഭവിയാതറിവീലഖണ്ഡമാം ചിദ്-

ഘനമിതു മൌനഘനാമൃതാബ്ധിയാകും.        97

ഇതുവരെ നാമൊരു വസ്തുവിങ്ങറിഞ്ഞീ-

ലതിസുഖമെന്നനിശം കഥിക്കയാലേ

മതി മുതലായവ മാറിയാലുമാത്മാ-

സ്വതയഴിയാതറിവെന്നു ചൊല്ലിടേണം.        98

അറിവഹമെന്നതുരണ്ടുമേകമാമാ-

വരണമൊഴിഞ്ഞവനന്യനുണ്ടു വാദം,

അറിവിനെ വിട്ടഹമന്യമാകുമെന്നാ-

ലറിവിനെയിങ്ങറിയാനുമാരുമില്ല.        99

അതുമിതുമല്ല സദർത്ഥമല്ലഹം സ-

ച്ചിതമൃതമെന്നു തെളിഞ്ഞു ധീരനായി

സദസദിതി പ്രതിപത്തിയറ്റു സത്തോ-

മിതിമൃദുവായ് മൃദുവായമർന്നിടേണം!        100

                   -സമാപ്തം-

Posted in: